Ngành in ấn, từng là một ngành nghề chủ chốt trong nền kinh tế, đang đối mặt với những thách thức lớn về nguồn nhân lực trong bối cảnh chuyển đổi số và sự bùng nổ của công nghệ in ấn hiện đại. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng nguồn nhân sự ngành in năm 2024, những khó khăn hiện tại và những thử thách mà ngành in phải đối mặt trong những năm tới, đồng thời đưa ra một số giải pháp để khắc phục tình trạng này.

Cơn khát nhân tài:
1.1. Thiếu hụt trầm trọng nhân lực có tay nghề cao:
Nhu cầu về nhân viên có tay nghề cao như kỹ thuật viên in offset, kỹ thuật viên in kỹ thuật số, thiết kế đồ họa, quản lý sản xuất, chuyên viên kỹ thuật in 3D… đang rất lớn. Tuy nhiên, số lượng nhân lực đáp ứng được yêu cầu này lại rất hạn chế. Theo thống kê của Hiệp hội In ấn Việt Nam, hiện nay, ngành in đang thiếu khoảng 20.000 kỹ thuật viên in offset, 10.000 kỹ thuật viên in kỹ thuật số và 5.000 thiết kế đồ họa.
1.2. Lực lượng lao động trẻ thiếu năng động và sáng tạo:
Sự thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ năng động, sáng tạo là một vấn đề nan giải. Nhiều bạn trẻ hiện nay ngại tiếp cận với ngành in, họ cho rằng đây là ngành nghề lỗi thời, ít cơ hội phát triển và thu nhập thấp. Sự thiếu hấp dẫn của ngành in đối với thế hệ trẻ dẫn đến việc thiếu vắng những ý tưởng mới, những đột phá về công nghệ và những giải pháp sáng tạo để ngành in thích nghi với sự phát triển của xã hội.
1.3. Khó khăn trong việc thu hút và giữ chân nhân tài:
Ngành in đang phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt từ các ngành nghề khác, đặc biệt là ngành công nghệ thông tin, nơi có mức lương hấp dẫn hơn và cơ hội phát triển nghề nghiệp rộng mở hơn. Do đó, việc thu hút và giữ chân nhân tài trở nên vô cùng khó khăn. Lương thưởng thấp, môi trường làm việc chưa chuyên nghiệp, cơ hội thăng tiến hạn chế là những yếu tố khiến nhiều người trẻ không lựa chọn ngành in.
1.4. Thiếu hụt nguồn nhân lực quản lý chuyên nghiệp:
Bên cạnh vấn đề thiếu hụt nhân lực kỹ thuật, ngành in còn thiếu hụt nguồn nhân lực quản lý chuyên nghiệp, có kiến thức về kinh doanh, marketing, quản trị sản xuất và am hiểu công nghệ in ấn hiện đại. Sự thiếu hụt này khiến cho việc quản lý, điều hành sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp in ấn gặp nhiều khó khăn, hạn chế khả năng phát triển và thích nghi với thị trường.

Những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này:
2.1. Sự phát triển vượt bậc của công nghệ in ấn:
Công nghệ in ấn đang ngày càng phát triển với tốc độ chóng mặt. Máy móc, thiết bị in ấn hiện đại được trang bị nhiều tính năng tiên tiến, đòi hỏi người vận hành phải có kiến thức chuyên môn cao và khả năng thích nghi nhanh chóng. Sự phát triển của in 3D, in kỹ thuật số, in ấn số lượng nhỏ, in ấn cá nhân hóa… đòi hỏi nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao hơn.
2.2. Thay đổi hành vi của người tiêu dùng:
Người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng các phương thức tiếp cận thông tin trực tuyến, dẫn đến nhu cầu về sản phẩm in ấn truyền thống giảm sút. Điều này khiến thị trường in ấn thu hẹp, dẫn đến việc các doanh nghiệp in ấn phải cắt giảm nhân sự, gây ra tình trạng thiếu hụt nhân lực.
2.3. Sự cạnh tranh gay gắt:
Ngành in ấn đang phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt từ các đơn vị in ấn nước ngoài và các doanh nghiệp in ấn trực tuyến. Do đó, các doanh nghiệp in ấn nội địa phải nâng cao năng lực cạnh tranh, đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao và khả năng thích ứng với thị trường quốc tế.
2.4. Hạn chế về đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực:
Hệ thống đào tạo ngành in vẫn còn nhiều hạn chế. Chương trình đào tạo chưa cập nhật theo công nghệ mới, thiếu tính thực tiễn, dẫn đến việc đào tạo ra nguồn nhân lực không đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Việc bồi dưỡng nâng cao trình độ cho người lao động còn nhiều bất cập, không theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ.
Những thách thức trong các năm tới:
3.1. Tự động hóa và trí tuệ nhân tạo:
Sự phát triển của công nghệ tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ thay thế một phần công việc của con người trong ngành in. Điều này đặt ra yêu cầu người lao động phải nâng cao kỹ năng và khả năng thích nghi với công nghệ mới, đồng thời phải phát triển những kỹ năng mà máy móc không thể thay thế được như sáng tạo, tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp…
3.2. Nhu cầu về nhân tài đa ngành:
Ngành in ấn ngày càng cần những nhân tài đa ngành, có khả năng kết hợp kiến thức chuyên môn về in ấn với kỹ năng quản lý, kinh doanh, marketing, thiết kế, lập trình, … Điều này đòi hỏi phải thay đổi tư duy đào tạo, chú trọng đến việc trang bị kiến thức đa ngành và phát triển kỹ năng mềm cho người lao động.
3.3. Cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt:
Sự hội nhập kinh tế quốc tế sẽ làm gia tăng cạnh tranh giữa các doanh nghiệp in ấn trong và ngoài nước. Do đó, các doanh nghiệp in ấn Việt Nam phải nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường quốc tế.
3.4. Tăng cường đạo đức nghề nghiệp và bảo vệ môi trường:
Sự phát triển của ngành dịch vụ in ấn cần đi kèm với việc nâng cao đạo đức nghề nghiệp và bảo vệ môi trường. Các doanh nghiệp in ấn cần phải sử dụng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường, áp dụng các công nghệ in ấn tiên tiến để giảm thiểu tối đa lượng khí thải độc hại, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.

Giải pháp khắc phục:
4.1. Xây dựng chiến lược thu hút nhân tài:
Các doanh nghiệp in ấn cần xây dựng chiến lược thu hút nhân tài hiệu quả, bao gồm:
- Nâng cao mức lương và chế độ đãi ngộ, tạo ra những chính sách thu hút và giữ chân nhân tài.
- Tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, năng động, sáng tạo, tạo điều kiện cho người lao động phát triển năng lực và thăng tiến trong nghề nghiệp.
- Xây dựng lộ trình thăng tiến rõ ràng, tạo cơ hội phát triển cho nhân viên.
- Tăng cường hoạt động truyền thông, quảng bá hình ảnh ngành in ấn đến các bạn trẻ, thể hiện rõ những điểm mạnh và tiềm năng phát triển của ngành in trong tương lai.
4.2. Đầu tư phát triển nguồn nhân lực:
- Đầu tư cho đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho người lao động, cập nhật kiến thức về công nghệ in ấn hiện đại, kỹ năng quản lý, marketing, kinh doanh.
- Tăng cường hợp tác với các trường nghề, trường đại học để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu của thị trường, đào tạo những kỹ năng cần thiết cho thế hệ nhân lực tương lai.
- Hỗ trợ các doanh nghiệp in ấn ứng dụng công nghệ mới, nâng cao năng lực sản xuất, tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, phù hợp với thị trường.
4.3. Phát triển ngành in ấn theo hướng hiện đại:
- Phát triển các sản phẩm in ấn ứng dụng công nghệ mới như in 3D, in kỹ thuật số, dịch vụ in nhanh số lượng nhỏ, in ấn cá nhân hóa…
- Nâng cao năng lực cạnh tranh bằng cách áp dụng các giải pháp quản lý tiên tiến, tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường kinh doanh.
4.4. Nâng cao vai trò của Hiệp hội In ấn Việt Nam:
Hiệp hội In ấn Việt Nam cần có vai trò tích cực trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp in ấn trong việc đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực, tăng cường hoạt động truyền thông, quảng bá hình ảnh ngành in ấn, kết nối doanh nghiệp với các trường nghề, thúc đẩy hợp tác quốc tế và phát triển bền vững cho ngành in ấn.
Thực trạng nguồn nhân sự ngành in năm 2024 và những thách thức trong các năm tới là một vấn đề cần được quan tâm và giải quyết kịp thời. Để ngành in ấn phát triển bền vững, các doanh nghiệp in ấn cần có những giải pháp hiệu quả nhằm thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.